Verklarende analyse

Verklarende analyse: breed ingevoerd in de Achterhoek

De verklarende analyse is sinds begin 2025 verplicht bij toegang tot de essentiële functies. Ook de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming noemen de verklarende analyse een middel bij de ontwikkeling van het kwaliteitskader voor het doen van een brede analyse. Ondanks de verplichting kiezen de Achterhoekse gemeenten er vooral zelf voor. Ze zien er de meerwaarde van in. 

Samen het actieplan maken

“De verklarende analyse is een instrument om samen met het gezin te komen tot een gezamenlijk gedragen integraal en samenhangend beeld. De analyse beschrijft hoe verschillende factoren elkaar beïnvloeden en biedt inzicht in patronen, zowel positief als negatief. Dit beeld helpt om prioritering aan te brengen en vanuit dat inzicht de meest passende interventie te kiezen”, zegt Aniek Klijn Velderman, contractmanager en gedragswetenschapper van de gemeente Bronckhorst.

Eén gezin, één plan

Klijn Velderman legt uit dat de verklarende analyse niet alleen een hulpmiddel is om met het gezin tot een gezamenlijk actieplan te komen. Het is óók een ‘meereizend werkdocument’. “Voortdurend in gesprek blijven met het gezin, bijstellen in geval van nieuwe inzichten en ontwikkelingen en toetsen of de samenhang nog steeds klopt is ook van belang”, zegt ze. Volgens de contractmanager en gedragswetenschapper zorgt de methodiek daarnaast voor meer gedragenheid. “Je zet met elkaar een stap terug, vertraagt en bekijkt met elkaar hoe interacties van invloed zijn op de vraag of situatie en wat vanuit dat perspectief helpend gaat zijn. Consulenten die al met de methodiek werken, horen geregeld: ‘Oh, zit dat zo’. Door de methodiek gaan bij het gezin vaak allerlei lichtjes branden. Het gaat erom eerst met elkaar te leren begrijpen, alvorens te begeleiden of behandelen.”

Dezelfde taal spreken

De gemeente Doetinchem werkt al enige tijd met de verklarende analyse. De gemeenten Oost Gelre, Aalten, Winterswijk, Montferland en Bronckhorst zijn dit jaar gestart en ook Oude IJsselstreek bereidt zich op de eerste stap voor. Klijn Velderman: “Het is mooi dat we als regio voor één-en-hetzelfde instrument kiezen. Het zorgt ervoor dat we binnen de regio steeds meer dezelfde taal spreken. Dat is voor ons als gemeenten fijn, maar ook voor aanbieders en gezinnen.” Een verklarende analyse kan op verschillende manieren worden gedaan. Ook daarin trekken de Achterhoekse gemeenten één lijn. Klijn Velderman: “De Achterhoekse gemeenten hebben gekozen voor het 7-factoren model van Bureau Peers.”    

Verbinding met aanbieders

De verklarende analyse is niet alleen zinvol bij de inzet van essentiële functies, ook in andere casuïstiek levert het inzichten op. Voor aanbieders is de verklarende analyse volgens Klijn Velderman ook heel waardevol. Om die reden is de ambitie binnen Sociaal Domein Achterhoek om bij de doorontwikkeling van de methodiek de verbinding te zoeken met aanbieders. Maar voordat het zover is, maken de Achterhoekse gemeenten de verklarende analyse zich eerst zelf eigen. Komende tijd staan trainingen voor consulenten, kwaliteitsmedewerkers en gedragswetenschappers op het programma. “Natuurlijk zijn we ons ervan bewust dat alleen trainen niet voldoende is, maar met deze trainingen zetten we nu wel een eerste stap. Om van daaruit een volgende stap te maken”, laat Klijn Velderman weten.

Meer weten over de verklarende analyse en hoe we daarmee in de Achterhoek omgaan? Mail clm@sociaaldomeinachterhoek.nl.